X'mas Thawngttha

Baibalcang Cherhchan : -------- Mtt. 2:9-12; Micah 5:2-3

Biahmaitthi:

Pathian nih a kan pekmi caan, can thennak tampi lak ah mi lungthin a hlaucemtu le   ka nu, ka pa, ka u nau , ka chungkhar, ka Khua, ka Ram, ka Miphun tiah ruah awk le tuak awk hmanh a thei bal ti lomi nih, hnulei a vun cuanthan i (Homesick) Inn ngaih zawntnak a ngeih lio caan, pumpak nunnak ah dawtnak a tharthan lio caan cu   hi khuasik thla X´mas caan hi a si ko rua tiah ka ruah. Cucaah hi X´mas a sullam theihfian hi kan herhngaimi a si. Vawilei fianning le Baibal hmuhsakmi/cawnpiakmi tampi a um nain tuzing hi cu lakah ka sia herh deuhmi tlompal vun langhter ka duh.

Zeikong hmanh si ai kun hnulei hmailei kong theih setsai lo in au thlorh in au hi ningcang lo deuh a si ti kha mizapi hmuhtheihmi a si bantukin Krih A Chuah Lio caan Isreal Ram Nainganzi (Uknak) AChine tlompal zoh ta u sih.

Hi Krih a chuah lio caan hi Isreal mi pawl cu Rom Cozah kuttang ah Sal an tan lio caan a si. Rom Cozah nih Palestin Ram kulh vialte hi a lak dih i a ram chung then kau deuh cu Herod the Great (37-4BC)Siangpahran g pa Uknak kut tangah a chiah. Herod nih hin Isreal mi hi a rak hrem tuk hna leng ah   Jerusalem Temple pi cu amah Sunparnak caah a hman i, Herod Temple ti tiang in an rak kawh.

Cu caah Iseal mi cu,cu Rom cozah kutchung in luatnakding caah Naingaizi (politic) an tuah i a ho nih dah cu Uknak chung cun a kan chanchuah lai tiah Hruaitu ttha an zoh lio caan a si. Baibal Cahlun (O.T)  Isaiah 7:14; 9:6; Micah.5:2 le a dangdang chung i kan caah Messiah-Khamtu Bawi pek kan si lai timi hi , vawlei Uktu a si lai i, Rom kut in Independent a kan pek lai tiah an i ruah chan lio caan a si. Hi thil sinning hi nihin i kan Kawlram sining he hin a khat ngai te. Asinain Bawipa tinhpiakmi hna cu Vawlei hruaitu le luat tertu siloin Thlarau lei tu khi a rak si deuh. Cucaah  X´mas cu an ca ah tluknak pakhat a si ai.   Nihin ah kan nih zong Bawipa Bia hi kan i fiandan kan i palh sual ah cun Isreal mi bantuk in Jesuh hi kan caah vuivainak le lungdonghnak a si lai i, kan X´mas hmanmi hi kan caan dihnak men le kan phaisa dihnak men a si lai. A sullam   fian kan hau.

Kan ngakchia lio can ah fim dengmang maw na duh deuh, hruh dengmang?' tiah bia an kan hal tikah 'fim dengmang' tiah chim sual a fawi ngai. Fim dengmang cu hruh a si i hruh dengmang tu khi fim a rak si. Baibal chungah hin 'fim dengmang' zong a um lo i 'hruh dengmang' zong a um lo. Kanmah mithmuh lawng i kan fim sual ahcun Pathian Bia in kan i chek a herh. Baibal nih Lung cungah hram a bunhmi cu 'mi fim' a ti i 'thetse' cungah inn a sami cu 'mihrut' a ti bak ko. Mtt. 2:9-12 chungah mifim a timi hna hi zei ruangah dah a ti hna! Minung 3 tah an si taktak maw! An laksawng 3 a si caah mifim 3 an si ve theu lai dah!

An fim a langhnak cu a tuchan i sciencetist bantukin anmah chan-ah fimthiamnak a saangbik a cawngmi an si pin-ah Baibal cahlun tha tein a relmi an si. Rel sawhsawh hmanh si loin a ra laimi Messiah kha a zum i a orhmi an si. An hram cu Jesuh chungah an rak bunh diam cang. An chawva zoh tikah mirum zong an si fawn. Judah miphun hmanh an si lo, Gentiles an si ko nain an zumh khawh i an zumhning tein an tuah; a chim le a rel tuktak lawngah an buai lo. Herod siangpahrang pa cu Jews miphun a si ko nain a mah sunparnak lawng a ruah i midang lianhngannak kha a duh lo; cucaah Pharoah nih kum 2 tang ngakchia vialte a rak thah bantukin a thah ve hna. Moses a rak luat khawhnak cu a hringtu a nu lila kha an va auh i a hnuk thlum in a cawm caah a si bantukin kan Bawipa Jesuh cu hrin a si hnu ah mihrut pa Herod kut-in a luat khawhnak cu Amah Pathian kutneh a si i a mifim hna hmang in a luat ter. Siangpahrang dang an min theih hmanh a duh lomi Herod le a ralkap hna hmanh tih loin Judah Siangpahrang "The King of the Jews' an kawl. An fimnak, an ngeihchiah, le an ralthatnak cu anmah i uahnak caah si loin Jesuh hmuhkhawhnak le Amah biaknak caah an hman. Cu caah mifim an si.

An Laksawng Phunthum:

SUI. Cu lio chan ah Sui cu siangpahrang an pek tawnmi laksawng a si. Mifim pathum hna nih Jesuh cu Pathian sinin a rami zeizong vialte uktu Siangpahrang taktak in an rak pom cang. An pom bantuk tein Vawlei pumpi hi thazang le hriamnam in uk loin dawtnak in a uk dih taktak ko. Mifim (Megi) hna an thinlung, Paul thinlung, misualpa Zakia thinlung, mi lungkhawng pa Simon Peter, le a dang zultu hna thinlung vialte a uk a mer dih i a tulio vawlei pumpi Krihfa vialte kan thinlung a kan uk dihmi hi khuaruahhar taktak a si ko. Zungzal in zungzal tiang a pennak le a uknak cu a hmun ko lai. Siangpahrang taktak a si caah man sungbik 'Sui' an pek. Zisuh cu na caah Siangpahrang taktak in na pom i na chuahter ahcun a sunglawi bikmi 'Sui' na thinlung cu A caah laksawng sunglawi bik a si.

FRANKINSENSE. Hi laksawng pahnihnak hi Pathian le minung kar-ah pehtlaihnak a sertu tlangbawi nganbik (priest) an rak pek tawn. Hlanlio an biakinn (temple) ahhin 'Holy of Holy' timi hmun an ngei i pulpit puarzar a hnu leiah a si. Pathian sinah sual ngaihthiamnak le lunglomhnak phuan an duh tikah tlangbawi sin ah chimh a si i amah lawng nih Pathian cu va chonh khawh a si. Tlangbawi sin i an pekmi laksawng cu Laimi nih nupi a kan halpiaktu kha savaang kan pek tawn bangtuk khi a si. Jesuh a thih lioah khan cu puarzar cu a thleh dih cang caah atu cu Pathian he direct in pehtlaih khawhnak Jesuh nih a kan serpiak cang. Cucaah kan thil tikhawhmi lakah a saangbikmi kan savaang cu kan pek ve awk a si.

MYRRH. Hi laksawng pathumnak hi mithi an ruak thut-lonak caah an hmanmi le an i pek tawnmi, a man a fak ngaingaimi a si. Mifim hna nih an caah Jesuh a thih-lainak kha tha-tein an hngalh i an ngeihchiat-pinak, an thutpinak laksawng a si. Jesuh hi vawleicungah hrin a si i kum 3 chung a riantuannak kan zoh tikah--- mi-sifak, mizaw, sal a tangmi hna, le namnehmi hna sinah a tlongleng i rian a tuan. Ngaihchiami hna sinah a kal i an sinah a tap ve. Misual kan si ko lioah a nunnak pek in a kan tlanhtu kan Bawipa- kan ca i a innnak le a tuarnak hi thinlungtak in na ruat bal maw?

            

Saya Moolar nih hi tihin a rak chim: 'Nikhat cu ka Aarte pakhat ektlung chungah a tla; zeiti hmanh in khamhkhawh a si lo caah ka angki kaa phoih i zunput chungah ka vung zuang i Arfa-te cu ka vung chuah; keimah cu ka pum puluk te in eek kaa neh dih' a ti. Hi vawlei hi sualnak in a khat i a thumi ektlung bantuk a si. A kan sertu le a kan ngeitu Pathian nih rung tum i rung khamh lo ahcun kan luatnak lam a um ti lo. Kan nih kan luatnak hi Amah thawng lawnglawng in a si ko. Amah cu vawlei sualnak vialte aa neh dih nain kan nih cu a kan luat ter cang. Na ca i a rung tumnak, a temhinnak le, a thihnak kha fiangte-in na hngalh i lomhnak bia na chim khawh ahcun MYRRH cu na laksawng a si ve ko.

          

Dawt-tukmi u le nau, nu le pa, ni le far hna 'fim' maw kan i thim lai 'hruh' dah kan i thim rih lai! Fim dok lo, hruh dok lo in dah kan um! Pumsa duhnak le nomhsaihnak in maw Christmas na hman lai, mifim hna bantukin dah na kawl lai! Mirang nih 'No pain, no cost' an ti bantuk in Vancunglam hi lam fawi cu a rak si lo;  pumpek le thinlung tak in kan kawl lawng ah Jesuh cu kan ton khawh lai. Kan laksawng cu mifim hna an laksawng kha si hram seh law, Herod a simi Sehtan bawipa cu hrial in Naute Jesuh cu kan thinlung chungah nun ter cio ko u sih! Amen!